Nog een paar maanden en dan zijn we Leidse “Glibber” af en worden we een Franse “Cigalois” (m) en “Cigaloise” (v). Cigaloises klinkt als een sigarettenmerk (“Gauloises”), maar het heeft niets met rookwaar van doen. Het is de de bijnaam – of zelfs een beetje de Geuzennaam – van de inwoners van Saint-Hippolyte-du-Fort. De oorsprong van de naam “Cigalois” is verbonden aan een legende. Sterker nog: er zijn meerdere verhalen in omloop over het ontstaan van deze bijnaam…
De Legende van de Bedrieglijke Sauvain
(en de wat naïeve “Hippolytains”…)
Volgens de legende werd er op een dag, lang geleden, een weddenschap gehouden tussen de inwoners van de twee steden: de inwoners van Sauve beweerden dat hun buren niet in staat waren een “Cigale” (red.: als krekel zingende Cicade) te vangen. De inwoners van St Hippolyte schoten in de lach: “Iedereen weet toch dat als het zomer wordt, alle bomen op onze landgoedjes kraken omdat het er zo veel Cigales zijn!”
Er werd een weddenschap gesloten en toen de inwoners van St. Hippolyte er één goed hoorde zingen, vingen ze hem snel en boden hem trots aan de Sauvains aan. Deze draaiden het insect om op zijn rug en het beestje begint dan langzaam te zingen. De Sauvains zeiden toen, er een woordspelletje van makend en ook een beetje spottend: “Jullie hebben ons geen echte “Cigale” gegeven, want de “Cigale” zingt niet!” (en inderdaad heeft feitelijk alleen het mannetje, de “Cigaou”, deze eigenschap). “Dus je hebt je weddenschap verloren!”
Enerzijds verloren ze een weddenschap, maar anderzijds hebben de inwoners van St. Hippolyte du Fort op dat moment een mooie bijnaam verdiend: Cigaloises, Cigalois!
Wie trouwens het verhaal van de Leidse Glibber nog niet kent (er is vast nog iemand…), dat kun je hier nalezen: het korte verhaal (met cookies…), of iets langer…
Semantische verklaring – maar echt een héél andere…
De semantisch verklaring is het verband dat iedereen kan leggen tussen “sigala” en “cigalois“, twee woorden waarvan de overeenkomst in klank doet vermoeden dat de naam “Cigalois” niets te maken zou hebben met cicade maar veeleer met rogge, aangezien segala een streek is niet ver van de onze (tussen de Tarn en de Aveyron), zo genoemd omdat daar vroeger rogge werd geteeld.
In diezelfde tijd werd de vlakte van Saint Hippolyte ook met rogge beplant en men zou kunnen denken dat de bewoners van het roggeland, de ségalais, door een verschuiving naar een meer welluidende naam, “Cigalois” werden genoemd .
bron: www.saint-hippolyte-du-fort.fr – Fernand Léonard.
Het mooiste verhaal…
Wat mij betreft is het eerste verhaal het mooiste; ik ga dan ook ijverig op zoek in onze achtertuin naar dit luidruchtig maar prachtige beestje! Echt klein zijn ze trouwens niet; tot wel 5 centimeter lang, maar het schijnt nog best lastig om ze te “spotten”, vanwege hun schutkleuren.
Voor de groene variant uit het onderstaande filmpje, geldt die schutkleur in ieder geval niet…